Analiza rozkładu obciążeń podatkowych
Analiza podatkowa Fiskalii
Projekt przygotowany na konkurs analityczny. Tematem analizy była dystrybucja obciążeń podatkowych w fikcyjnym państwie Fiskalia, w oparciu o dane mikropodatkowe. Celem było zbadanie, jak różne źródła dochodów i formy opodatkowania wpływają na system redystrybucji. Wykożystano Rstudio, stwożony odpowiedni plik w formacie .Rmd, który następnie został przetworzony do formatu .pdf.
Podatki dochodowe w Fiskalii
PIT
Podatek dochodowy od pracy najemnej
CIT
Podatek dochodowy od działalności gospodarczej
Kapitałowy
Podatek od zysków kapitałowych
Zasady rozliczania podatków
Przedsiębiorca może wybrać formę opodatkowania:
- Skala podatkowa - dochód z pracy najemnej i działalności gospodarczej są sumowane i opodatkowane progresywnie (15%/40%)
- Podatek liniowy (20%) - dochody rozliczane są osobno (praca najemna na skali, działalność liniowo)
Podatek od zysków kapitałowych (25%) jest zawsze rozliczany niezależnie od wybranej formy.
Progresywność opodatkowania pracy w Fiskalii
Progresywność opodatkowania pracy w Fiskalii jest wyraźnie widoczna, co potwierdza rosnąca stopa opodatkowania wraz ze wzrostem dochodu. Najwyższe decyle dochodowe ponoszą proporcjonalnie większe obciążenia podatkowe niż grupy o niższych dochodach, co jest charakterystyczne dla systemów progresywnych.
Efektywna stawka rośnie najszybciej do ok. 150 tys. PLN, a następnie wolniej, co widać w skoku od kilku procent w najniższych decylach do ponad 15% w najwyższym.
Rysunek 1: Klin podatkowy i empiryczna stopa opodatkowania według poziomu dochodu i grup decylowych (UoP)
Dochód brutto vs % obciążenia podatkowego
Opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej
Progresywność opodatkowania działalności gospodarczej w Fiskalii wydaje się ograniczona. Na wykresie po lewej stronie widać, że klin podatkowy bardzo szybko rośnie do poziomu około 20% i następnie się wypłaszcza. To wskazuje na brak dalszej progresji po osiągnięciu pewnego poziomu dochodu.
Ponadto wykres po prawej stronie pokazuje, że od 5. decyla wzwyż stopa podatkowa przestaje rosnąć i stabilizuje się na poziomie około 20%, co sugeruje proporcjonalność lub wręcz regresję w najwyższych grupach dochodowych.
Rysunek 2
Dochód brutto vs % obciążenia
Proponowane reformy podatkowe
Scenariusz A
Obniżenie dolnej stawki + podwyższenie górnej
Skutki reformy:
- Zmniejszenie obciążeń dla niższych dochodów
- Zwiększenie progresywności systemu
- Spadek wpływów budżetowych o ~5.8%
Scenariusz B
Odliczenie 2,5 tys. zł + podwyższenie górnej stawki
Skutki reformy:
- Ulga dla wszystkich podatników
- Większe korzyści dla średnich dochodów
- Spadek wpływów budżetowych o ~4.9%
Analiza reform podatkówych w Fiskalii
Reforma podatkowa "A" zmniejszyłaby wpływy budżetu Fiskalii o 648 mln zł (spadek o 5,8%), natomiast scenariusz "B" – o 545 mln zł (4,9%). Pod względem redystrybucji, w scenariuszu A największe korzyści odnoszą podatnicy ze średnich grup dochodowych (decyle 5–8). Dzięki obniżeniu dolnej stawki podatkowej ich ulga rośnie wraz z dochodem. Najbogatsi (decyle 9–10), mimo stawki 45%, także zyskują w porównaniu z obecnym systemem. Reforma A wzmacnia progresywność i preferuje klasę średnią, ale kosztem większego ubytku w budżecie.
W scenariuszu "B" redystrybucja jest bardziej równomierna dzięki uldze 2 500 zł. Największe korzyści odnoszą podatnicy z dolnych i średnich decyli (2-6), dla których kwota ulgi stanowi znaczący procent ich obciążeń podatkowych. W efekcie ten wariant zapewnia szersze rozłożenie korzyści przy stosunkowo mniejszym wpływie na budżet (spadek wpływów o 4,9%). Warto przy tym zauważyć, że w wyższych decylach rośnie odsetek przedsiębiorców rozliczających się liniowo. Ponieważ reforma nie objęła podatku liniowego, a jedynie skalę podatkową, ci podatnicy - mimo że część dochodów (z pracy najemnej) rozliczają na skali - odczuwają mniejsze korzyści z reformy. W praktyce oznacza to, że efektywne obniżenie opodatkowania w ich przypadku jest mniejsze niż wśród osób rozliczających się wyłącznie na zasadach ogólnych.
| Scenariusz | Suma podatków (PLN) | Różnica (PLN) | Zmiana (%) |
|---|---|---|---|
| Obecny system | 11 157 871 321 | 0 | 0% |
| Scenariusz A | 10 509 847 295 | -648 024 026 | -5.8% |
| Scenariusz B | 10 612 548 155 | -545 323 166 | -4.9% |
* Wartości ujemne oznaczają zmniejszenie wpływów budżetowych
Rysunek 3
Realizacja zadania
TO DO